یکی از مهم‌ترین مسائلی که پس از فوت همسر به وجود می­‌آید، مبحث مهریه و نحوه­‌ پرداخت آن است.

مهریه مالی است که قابلیت تملک داشته باشد و در عقد نکاح، مرد تعهد می‌کند که به زوجه بپردازد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع پرداخت مهریه در عقد موقت می‌پردازیم.

پرداخت مهریه در عقد موقت ثبت شده

عقد موقت هم می‌تواند در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق به ثبت برسد و میزان مهریه در آن مکتوب شود و هم می‌تواند بین خود خانم و آقا صیغه محرمیت خوانده شود.

در صورتی‌که در دفاتر ازدواج، عقد صورت گیرد،‌ صیغه‌نامه‌ای به خانم و آقا داده می‌شود که سند رسمی محسوب می‌شود.
اگر خانم قصد مطالبه مهریه خود را داشته باشد می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و با ارائه مدارک شناسایی و صیغه‌نامه رسمی برای مطالبه مهریه در عقد موقت اقدام کند.

در صورتی‌که مبلغ مهریه خانم بیست میلیون تومان یا کمتر بود باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند. در صورتی‌که ارزش مهریه بیشتر از بیست میلیون تومان بود باید به دادگاه مراجعه کند.

مهریه در ازدواج موقتی که به ثبت نرسیده

مهریه در عقد موقت برای زمانی‌که خود خانم و آقا صیغه محرمیت را بین هم جاری کرده‌اند متفاوت است.

در این زمان هم باید مهریه حتما مشخص شود وگرنه که عقد باطل است. ولی چون صیغه‌نامه‌ای وجود ندارد، خانم مدرکی برای ارائه به دادگاه و مطالبه مهریه خود ندارد.

آیا در این شرایط خانم می‌تواند مهریه خود را دریافت کند؟

بله خانم باید به دادگاه مراجعه کند و از طریق شهادت شهود (دو مرد یا یک مرد و دو زن باید شهادت دهند) یا با اقرار خود آقا عقد را اثبات کند. در این‌صورت اگر باز هم مقدار مهریه کمتر از بیست میلیون تومان بود باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند.

مهریه پس از مرگ شوهر در عقد موقت

برخلاف عقد دائم هرگاه میزان مهریه مشخص نشود، عقد موقت باطل به حساب می‌آید. پس حتما در زمان عقد موقت باید مهریه و میزان آن مشخص باشد.

اگر نزدیکی انجام شده باشد مرد باید کل مهریه و در صورت عدم نزدیکی نصف مهریه را بپردازد. اگر مهریه قبل از فوت پرداخت نشده باشد، بعد از فوت همسر از بین نمی‌رود. بلکه جزو دیون متوفی محسوب می‌شود و زوجه می‌تواند از اموال او توقیف نماید. زیرا مهریه حقی است که با مردن از بین نمی‌رود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا می‌توان آپارتمان را بابت مهریه توقیف کرد؟ مطالعه کنید.

مطابق با قانون برای توقیف آپارتمان مسکونی بابت مهریه نظرات متعددی وجود دارد.

اگر زن و شوهر با یکدیگر دعوا کنند و زوجه تقاضای دریافت مهریه‌اش را داشته باشد مرد باید مهریه را به او پرداخت کند. در همین راستا یکی از سوالاتی که پیش می‌آید این است که آیا می‌توان آپارتمان مسکونی را بابت مهریه توقیف کرد یا خیر؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع توقیف آپارتمان برای مهریه می‌پردازیم.

توقیف آپارتمان به معنای توقیف اموال است. در قانون آمده است که توقیف آپارتمان یا منزل مسکونی در مرحله تامین خواسته یا همان توقیف اموال بلامانع است.

اما زوج می‌تواند نسبت به توقیف اموال اعتراض کرده و به عنوان مستثنیات دین برای رفع آن‌ها از دادگاه تقاضا کند.

مطابق با آنچه که در قانون ذکر شده است رویه‌های متعددی در این باره میان قضات وجود دارد و گاهی اوقات اموال توقیف نمی‌شوند.

اما در صورتی‌که منزل توقیف شود می‌توان نسبت به توقیف آن اعتراض کرد.

مراحل توقیف اموال برای مهریه
زن برای مطالبه مهریه خود می‌تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی یا دادگاه اقدام کند.

در صورت مراجعه به اجرای ثبت اسناد رسمی این امکان وجود دارد تا از اموال قابل توقیف شوهر استعلام گرفته شود.

مرجع صالح دیگر برای این مطالبه، دادگاه خانواده است. زن می‌تواند در دادخواست مهریه، تقاضای توقیف اموال مانند توقیف منزل مسکونی برای مهریه، هزینه حق‌الوکاله وکیل و هزینه تمبر را به دادگاه خانواده ارائه دهد.

اگر در موردی وی توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، این امکان وجود دارد که وی دادخواست اعسار (ناتوان از پرداخت) را به دادگاه خانواده تسلیم کند.

دادخواست اعسار زن در دادگاه بررسی و در صورت اثبات اعسار، وی از پرداخت هزینه دادرسی معاف می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا مهریه زن خیانتکار، پرداخت می‌شود؟ مطالعه کنید.

زمانی‌که یک زن و یک مرد به عقد یکدیگر در می‌آیند، مال معین شده‌ای را طبق توافق طرفین ضمن عقد برای زن در نظر می‌گیرند که مالکیت آن در اختیار زن بوده و هر گاه که بخواهد می‌تواند آن را طلب کند.

آشنایی با قوانین مهریه طبق توافق طرفین ضمن عقد، تفاوت‌های مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه، قوانین جدید مهریه، مهریه تا چند سکه قابل اجرا و مجازست، آخرین وضعیت مراحل اجرا گذاشتن مهریه از مواردی مهم هستند که لازم است زوجین از آن‌ها اطلاع داشته باشند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع قوانین جدید مهریه می‌پردازیم.

ویژگی‌ها و آثار مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

عندالمطالبه بودن مهریه: به این معنی است که به محض امضای عقدنامه، زن اگر بخواهد می‌تواند با مراجعه به محاکم و دادگاه‌های خانواده یا مراجعه به اجرای ثبت بخواهد که مرد مهر یا قسمتی از مهریه را بپردازد.

عندالاستطاعه بودن مهریه: به این معنی است که زن زمانی می‌تواند مهریه خودش را مطالبه کند و مرد را ملزم به پرداخت آن کند که استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند. یعنی مرد توان پرداخت داشته باشد. اگر توان پرداخت نداشته باشد زن این حق را نخواهد داشت.

قانون جدید مهریه در سال ۹۹ و ۱۴۰۰

در قانون جدید مهریه در سال ۹۹ برخی به اشتباه، گمان می‌کنند که اگر مهریه همسر مثلا ۵۰۰ سکه طلا باشد، مردان تنها ملزم به پرداخت ۱۱۰ سکه طلا خواهند بود.

در حالی‌که قانون مهریه سال ۹۹ در جهت حبس‌زدایی و کمتر کردن آمار زندانیان مهریه در نظر گرفته می‌شود.

بدان معنی است که پس از مطالبه مهریه توسط زن، تنها تا سقف ۱۱۰ سکه، محکومیت‌های مالی به همراه خواهد داشت.

یعنی زن می‌تواند تا سقف ۱۱۰ سکه طلا حکم جلب شوهر خود را از دادگاه بگیرد. اما مابقی مهریه نیز باید پرداخت شود.

مرد می‌تواند درخواست تقسیط (قسط‌بندی) بدهی را ارائه دهد. این مقدار تقسیط شده می‌تواند با تعیین میزان و شرایط اقساط توسط دادگاه، به زن پرداخت شود.

قوانین حاکم بر تعیین مهریه

• مهریه باید مشروع (قانونی) باشد و ارزش داد و ستد اقتصادی داشته باشد.
• زن باید بتواند مالک آن شود، یعنی مهریه باید قابل انتقال به وی باشد.
• تعهد و الزام به انجام کاری توسط شوهر می‌تواند به عنوان مهریه زن در نظر گرفته شود.
• عدم دسترسی به مهریه تعیین شده در زمان عقد، آن را باطل می‌کند.
• اجازه مالک در لحاظ نمودن اموالی که به شوهر تعلق ندارد، به عنوان مهریه ضروری است.
• مهریه باید قابل ارائه و تسلیم باشد. اگر زوج توانایی تسلیم آن را نداشته باشد اما زوجه قادر به تصاحب آن باشد، این مهریه نیز صحیح است.
• باید میزان مهریه به‌طور دقیق مشخص شود، وجود شک و شبهه یا تعیین چند چیز برای مهریه قابل استناد نیست.

آخرین وضعیت مراحل اجرا گذاشتن مهریه و توقیف فوری در ۱۴۰۰

توجه کنید مطابق بخشنامه‌ای که توسط ریاست محترم قوه قضائیه صادر شده است کلیه محاکم ایران از پذیرش دادخواست مهریه در ابتدا بدون مراجعه قبلی به اداره ثبت منع شده‌اند.

با این توضیح که چه وکیل مهریه داشته باشید یا خودتان به شخصه اقدام می‌کنید گام اول مراجعه به دفتر ازدواجی است که عقد آن‌جا ثبت رسمی شده است و در ادامه درخواست صدور اجراییه برای هر مقدار از مهریه.

گام بعدی مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک (اداره اجرای مهریه) است.

در اینجا اولا می‌شود زوج را ممنوع‌الخروج کرد و ثانیا می‌توان اموال او را درخواست توقیف داد و اگر اموالی نباشد و مشخصات را ندانید اداره مذکور از مراجعه ذی صلاح مثل راهور یا بانک استعلام می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا مهریه زن خیانتکار، پرداخت می‌شود؟ مطالعه کنید.

بیمه مهریه از جمله تدابیری است که برای حفظ حق و حقوق زنان اندیشیده شده است.

این روزها شاهد این هستیم که مهریه از ماهیت اصلی خود که گره‌ گشایی در کار خانواده و به خصوص زن بوده، فاصله گرفته و به یکی از بزرگترین معضلات مردان و بالطبع خانواده‌ها تبدیل شده است. زیرا با توجه به افزایش قیمت سکه حتی کمترین مهریه‌ها نیز مبلغ قابل توجهی پیدا کرده‌اند. در نتیجه اغلب مردان توانایی پرداخت مهر را ندارند. برای کاهش این معضلات بیمه‌ای تحت عنوان بیمه مهریه توسط شرکت‌های بیمه‌گر ارائه شده است. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع پرداخت مهریه توسط بیمه می‌پردازیم.

بیمه مهریه چیست؟

در این بیمه، مرد با شرکت قراردادی می‌بندد تا ماهانه مبلغی را به حساب بیمه واریز کند. در عوض شرکت مذکور مکلف است در صورت از کار افتادگی یا فوت مرد، مهریه همسر وی را بپردازد.

اگر مدت قرارداد تمام شود و مرد در قید حیات باشد یا دچار از کار افتادگی نشود، بیمه تمام مبلغی را که مرد در این سال‌ها پرداخت کرده، به همسر او برمی‌گرداند.

ولی در صورت فوت یا از کار افتادگی مرد، دیگر پرداخت اقساط بیمه ضروری نیست و بیمه‌گر (شرکت بیمه) کل مبلغ مهریه زن را به قیمت روز به او می‌پردازد.

سقف بیمه مهریه

سقف پوشش این بیمه ۲۰ میلیون تومان است. به این معنی که اگر ارزش مهریه بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، فقط بخشی از آن تحت پوشش قرار می‌گیرد.

مرد بر اساس سن، ارزش ریالی مهریه و مدت زمان قرارداد، مبلغ تعیین شده را به شرکت بیمه‌‌گر پرداخت می‌کند. در این‌صورت تمام یا بخشی از مهریه همسر خود را بپردازد.

شایان ذکر است که مدت قرارداد مذکور، ۵، ۱۰ و ۱۵ سال است. در این قرارداد شوهر می‌تواند حق بیمه خود را به‌صورت ماهانه، سه‌ماهه، شش‌ماهه و سالانه پرداخت کند.

بیمه مهریه چه مواردی را پوشش می‌دهد؟

کارکردهای اصلی بیمه مذکور به عنوان تضمینی برای پرداخت حق و حقوق قانونی زن به شرح زیر است:

• در صورت فوت بیمه‌گزار (مرد) به‌طور طبیعی‌ یا بر اثر حادثه در طول مدت قرارداد، دو برابر سرمایه اصلی بیمه (میزان مهریه بیمه شده) به زن پرداخت خواهد شد.
• در صورت از کار افتادگی دائم و کامل شوهر در طول قرارداد، بیمه‌گزار (مرد) از پرداخت مابقی حق بیمه معاف می‌شود.
• زن می‌تواند پس از گذشت ۲ سال از شروع قرارداد یا اولین حق بیمه، در صورتی‌که تمام اقساط پرداخت شده باشد، با موافقت بیمه‌گزار (شوهر) از محل ذخیره بیمه‌، وام بگیرد.
• در صورتی‌که زن در طول مدت قرارداد بیمه‌نامه (حداقل ۶ ماه پس از شروع بیمه‌نامه یا پرداخت اولین حق بیمه) فوت کند، ارزش بازخرید بیمه‌نامه به بیمه‌گزار (مرد) پرداخت خواهد شد.
• مرد نمی‌تواند بیمه‌نامه را در طول مدت قرارداد بدون اطلاع زن فسخ و اقساط پیشین را دریافت کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر شروط ضمن عقد نکاح را دست کم نگیرید مطالعه کنید.

شاید برای شما این سوال پیش آید که بهترین روش اجرا گذاشتن مهریه به چه صورت است؟ چون ممکن است پروسه‌ گرفتن مهریه سال‌ها طول بکشد.

متاسفانه تعداد زیادی از زوجین روش درست و روند حقوقی به اجرا گذاشتن مهریه را نمی‌دانند. ما در این نوشتار از مجله دلتا قصد داریم به موضوع عواقب اجرا گذاشتن مهریه بپردازیم.

 روش‌های اجرا گذاشتن مهریه را بشناسید

اولین و بهترین کاری که باید انجام داد این است که هم‌زمان با ارائه درخواست مهریه، به اداره ثبت رفته و درخواست دهید.

توسط این اداره اموال زوج فورا شناسایی می‌شود و می‌توان آن‌ها را توقیف کرد. فقط باید مراقب باشید که زوج از این اقدامات باخبر نشود، که بتوانید از او یک گام جلوتر باشید.

شما می‌توانید از طریق شورای حل اختلاف هم، مهریه خود را مطالبه کنید. ولی در این شوراها غالبا محدودیت‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود بیشتر به دادگاه رجوع کرد. مثلا شورای حل اختلاف فقط به مبالغ زیر ۲۰ میلیون رسیدگی می‌کند.

به روش‌های زیادی می‌توان زوج را برای پرداخت مهریه تحت فشار گذاشت. مثلا زمانی که زوج تمکن مالی کافی دارد و مهریه را پرداخت نمی‌کند، می‌توان به خاطر بدهی مهریه به راحتی او را ممنوع الخروج کرد.

بعضی مواقع این مساله برای آقایان به قدری اهمیت دارد که باعث می‌شود روند پرداخت مهریه ساده‌تر شود.

یکی از عواقب اجرا گذاشتن مهریه این است که زوج پس از باخبر شدن، اموال خود را به شخص دیگری واگذار می‌کند تا به این ترتیب مهریه را پرداخت نکند. ولی این مساله زمانی ممکن است که اموال شخص جزء مستثنیات دین نباشد.

هزینه اجرا گذاشتن مهریه چقدر است؟

اصولا دادگاه برای رسیدگی به هر پرونده‌ و بسته به نوع پرونده، هزینه دادرسی دریافت می‌کند. هزینه دادرسی برای مهریه ۵/۳ درصد کل مبلغ مهریه است.

باید بدانید که هزینه دادرسی با زوجه است. برای همین بهتر است قبل از هر کاری فقط یه قسمت کمی از مهریه را به اجرا بگذارید تا به این روش هزینه دادرسی کمتر شود. بعد می‌توانید تقاضای اعسار دهید.

برای به اجرا گذاشتن مهریه کجا باید رفت؟

همان‌طور که گفتیم توسط راه‌های مختلفی می‌توان مهریه را به اجرا گذاشت. ولی بهتر است در ابتدا به اداره ثبت رفته و اموال زوج را توقیف کرد. چون به این روش از انتقال اموال به شخص دیگر جلوگیری می‌شود.

اگر مهریه شما زیر ۲۰ میلیون تومان است، سراغ شورای حل اختلاف بروید. زیرا در آن‌جا در نوبت نمی‌مانید. هم‌چنین روند دادرسی در آن‌جا کوتاه‌تر است. ولی اگر مبلغ مهریه بالاتر است بهتر است برای این کار به دادگاه صالح خانواده رجوع کنید.

 اجرا گذاشتن مهریه چقدر طول می‌کشد؟

معمولا روند به اجرا گذاشتن مهریه خیلی طولانی و در بعضی مواقع تا سال‌ها بدون حل باقی می‌ماند.

البته به حجم کاری دادگاهی که شما دادخواست داده‌اید هم بستگی دارد. در بعضی مواقع در مدت رسیدگی به پرونده ممکن است اختلافات دیگری برای زوجین پیش آید که روند این رسیدگی طولانی‌تر شود.

برای همین بهتر است اگر زوج توان پرداخت مهریه را دارد، به‌طور توافقی بدهد تا درگیر مشکلات و اختلافات بعدی نشود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی در ازدواج موقت مردان این حق و حقوق را هرگز ندارند مطالعه کنید.